خبرنامه جمعیت داوطلبان سبز‎ (شماره ۶۲)

بیش از دو سال از انتشار خبرنامه ی الکترونیکی جمعیت داوطلبان سبز می گذرد. در این مدت تلاش کرده ایم که از میان انبوه خبرهای محیط زیست ایران، بخشهایی از اخبار را که به زعم ما از اهمیت بیشتری برای اطلاع رسانی برخوردار بوده اند برگزینیم و به شما خوانندگان گرامی ارایه کنیم.
واقعیت امر این است که بسیاری از اخبار انتشار یافته در حوزه محیط زیست سرزمین ما صرفا به حاشیه می پردازند و خواسته یا ناخواسته ذهن مخاطبان را از توجه به متن موضوع و گرفتاری های اساسی که ما بدان ها دچار گشته ایم باز می دارند. در این میان کم نیستند خبرهایی که نه تنها کمکی به حال محیط زیست این مرز و بوم نمی کنند بلکه انتشار مداوم و انبوه آنها به نوعی باعث کاهش حساسیت مردم به رخدادهای محیط زیستی سرزمین می شود و حتی در برخی از موارد، اخبار منتشر شده به نوعی مروج رفتارهای مخرب در این حوزه بوده اند.
بدون تردید تلاش ما برای برگزیدن و انعکاس اخبار و مطالب مهم محیط زیست، با کاستی هایی همراه بوده است. نظرات، پیشنهادات و دیدگاههای سازنده ی شما میتواند ما را در هر چه بهتر کردن کیفیت خبرنامه یاری کند. علاوه بر آن شما میتوانید اخبار منتخب خود را برای قرار گرفتن در شماره های آینده به ما پیشنهاد کنید و دیدگاه خود را نیز بر هر خبر بیفزایید.
از تمامی دوستانی که در شماره های پیشین ما را از نظرات ارزشمند خود بهره مند ساخته اند و یا خبرهای مورد نظر و دیدگاههای ارزشمند خود را در اختیار ما قرار داده اند قدردانی می کنیم.

آرمین زاهدی
۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۴

جمعی از اعضای جمعیت داوطلبان سبز و علاقه مندان به طبیعت برای گرامیداشت روز جهانی زمین در منطقه ی سیراچال البرز مرکزی حضور یافتند و در برنامه ایجاد سپر آتش در جنگل مشارکت کردند.
در این برنامه که از صبح روز جمعه چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ آغاز شد، شرکت کنندگان پس از برگزاری یک جلسه ی آموزشی و توجیهی که با راهنمایی آقای خوشنویس از مرکز تحقیقات جنگل ها و مراتع و توضیحات آقای کاشانی از جمعیت داوطلبان سبز انجام گردید، اقدام به حصار چینی سنگی خطی در برخی دامنه های جنگلی کردند تا از این طریق از گسترش آتش سوزی های احتمالی در فصول خشک سال و سرایت آتش سوزی ها به مناطق مجاور در هر محدوده جلوگیری شود.
این برنامه با همکاری و مساعدت مرکز تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در منطقه ی سیراچال از دامنه های البرز مرکزی که در مجاورت جاده چالوس قرار دارد اجرا گردید.

سرمایه‌داری صنعتی زمین را به‌طور بی‌سابقه‌ای گرفتار بحران‌های زیست محیطی کرده است و در این میان کشورهای موسوم به «کشورهای جنوب» اوضاع و احوال نامساعدتری نسبت به «کشورهای شمال» دارند. فشار بحران‌های محیط‌زیستی نیز مانند دیگر بحران‌ها، بر دوش آفرینندگان بحران و آنها که از آن سود می‌برند نیست و این کشورها و گروه‌های فرودست هستند که باید بیشترین بها را در تحمل بحران بپردازند. در ایران نیز به نظر می‌رسد همین روند در جریان است؛ مرکزنشینان برای تمام کشور تصمیم می‌گیرند و این مردم حاشیه‌نشین هستند که تاوان سیاست‌های نادرست را پس می‌دهند. توفان‌های گرد و خاکی که در دهه گذشته استان‌های جنوب و جنوب‌غربی کشور را درنوردیده، محصول اعمال سیاست‌های نادرستی‌ست که از دوران پس از جنگ به اسم «توسعه» در پیش گرفته شد. توسعه ناپایداری که از آن زمان هیچ‌گاه از دستورکار دولت‌های مختلف خارج نشده و تنها به اشکال و اسامی گوناگون، ماشین تخریب خود را به‌پیش رانده است. پروژه‌هایی که خاک به آسمان خوزستان پاشیدند، مهر تایید مسئولان کنونیِ سازمان محیط‌زیست، وزارت نفت و… را بر خود دارند. گزارش گاردین نگاهی‌ست به آنچه طی چند دهه گذشته -به اسم توسعه- بر خوزستان رفته است. مرور این روند شاید به ما بگوید که چقدر می‌توان به جدی بودن شعارهای حمایت از محیط‌زیست امیدوار بود.

ایران، بحرانی‌ترین نقطه آبی جهان شد؛ ۹۷‌درصد آب‌های سطحی ایران خشکیده است سدسازی‌های بی‌حساب و کتاب بحران را تشدید کرد بارش ایده‌آل هم داشته باشیم جایی برای ذخیره نداریم و این یعنی شورتر شدن خاک نامه نوشتیم و گفتیم بحران خشکسالی می‌آید؛ گفتند چنین چیزی نیست، غربزده‌اید

دیدگاه

عنوان خبر به اندازه کافی تکان دهنده است. بعید است بتوانیم کار زیادی بکنیم! سرنوشت مردمانی که عادت به فراموشی دارند همین است. آیا طومار تمدن ایرانی در حال پیچیده شدن است؟ آیا این همان اتفاق نامیمونی است که سال هاست هراسش را داشته ایم و اکنون بر سرمان نازل شده است؟ آیا این همان رخدادی است که بارها در تاریخ رخ داده است و تمدن هایی به دلیل عدم مدیریت آب از صفحه روزگار محو شده اند؟
سرخودمان را با کارهای بی هوده گرم کرده ایم در حالی که سرزمین به باد فنا می رود. سد سازان را که خیالی نیست. از پول هایی که از این راه به کف آورده اند به سرزمین های پر آب جهان کوچ می کنند. همین مایی که در شهرهای بزرگ مکنده ی آب زندگی می کنیم و به رسانه ها دسترسی داریم هم کارمان د رحد نوشتن همین چند خط بی فایده برای جماعت کوچک خودمان است تا دلمان را خوش کنیم که به سرزمین فکر کرده ایم! بعد هم یکی یکی به گوشه های آب دار جهان خواهیم گریخت! اهالی خیابان هم که به چند قطره باران ناگاه بهاری دل خوش کرده اند و در باره سریال های بی سرو ته تلویزیونی با یکدیگر مجادله می کنند. آنچه اما واقعی است سرزمینی است تَف زده و خشک و مردمانی است که به ناچار این سرزمین های بی حاصل را رها می کنند. حالادیگر غر زدن بر سر اینکه چه کسانی دراین دهه های اخیر آب را این همه ناشیانه مدیریت کرده اند دردی را دوا نمی کند. برشمردن نام دولتمردان و زنانی که اجازه دادند سودجویان سد بی حساب بسازند و چاه بی جا بزنند و محصول بی مورد بکارند و … مشکلی را حل نخواهد کرد. باید همه با هم- دولت و مردم- باور کنیم که دشمنی تا بن دندان مسلح و بسیار خطرناک گویی در پشت مرزهای ما ایستاده است و کیان سرزمین در خطر است! چاره، عزم همگانی است نه از فردا همین امروز. شاید لازم باشد چند سالی همه ی شیرهای آب خانه ها را ببنیدیم. کشاورزی را به شیوه ای دیگر پی بگیریم سدهایی را ویران کنیم و ریاضت آب را بر خود واجب کنیم. نه در حد حرف های احمقانه صرفه جویی یک لیوان اب در روز! بلکه همچون وضعیتی بسیار بحرانی که جنگ بر ملتی حادث می کند.

ابوالفضل وطن پرست
۷ اردیبهشت ۹۴

تجاوز به عرصه‌های جنگلی و تغییر اراضی شمال کشور نه‌تنها باعث نگرانی کارشناسان و فعالان محیط‌زیست شده که اکنون بسیاری از شهروندان نیز به این امر معترض هستند. گزارشی که درپی می‌آید روایت یک شهروند از ساخت‌وساز در اراضی جنگلی و کشاورزی شمال کشور است. در این گزارش که به قلم روح‌الله قلی‌پور تنظیم شده، آمده است: «در سال‌های اخیر، زمین‌خواران، جلوی چشم اهالی روستاهای شمالی با استفاده از زر و زور و با ماشین‌آلات سنگین به جان اراضی جنگلی و کشاورزی افتاده و در سکوت معنی‌دار برخی دستگاه‌های نظارتی محلی، عرصه‌های جنگلی و اراضی کشاورزی شمال کشور را تخریب و تبدیل به سازه‌های ناهمگون با طبیعت کرده‌اند.» گزارش را بخوانید.

راضی نشد گفت و گو را بدون انتقاد از دولت احمدی نژاد و آسیب‌هایی که به بخش کشاورزی زده است، آغاز کند. برای مثال در واکنش به این پرسش که : طی سال‌های گذشته شاید به حد کافی خرابی‌های دولت احمدی نژاد در اقتصاد و به‌خصوص در بخش کشاورزی نمایان شده است، لطفا شما ارزیابی خودتان را از سیاست‌های دولت یازدهم در بخش کشاورزی بفرمایید، گفت :” چطور ممکن است احمدی نژاد از آن ۷۵ میلیارد متر مکعب اضافه برداشتی که از آب‌های زیرزمینی کرد و دشت‌های ایران را کشت، به راحتی تبرئه شود؟ “

اجرای سدسازی در شمار شگفت‌آورترین ماجراهای حوزه‌ی مدیریت سرزمین در ایران محسوب می‌شود. علاوه بر بسیاری از جوامع محلی، اغلب متخصصان و تمامی طرفداران محیط زیست با آنچه که به عنوان سدسازی در طول دو دهه‌ی اخیر در ایران رخداده، آشکارا مخالفت کرده و می‌کنند. به نحوی که بسیاری از اساتید دانشگاه از سدسازی با عنوان مهم‌ترین عامل بیابان‌زایی در ایران یاد کرده و یا محمدباقر صدوق – عالی‌ترین مقام در حوزه‌ی محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، آن را بزرگترین مشکل محیط زیست ایران نام نهاده است.

کی در جاده کشته شد، یکی با خوردن طعمه مسموم تلف شد، و دو تا را آدم‌ها به عمد و با قساوت کشتند. آغاز سال ۱۳۹۴ خورشیدی برای طبیعت ایران این گونه رقم خورد: هر پنج روز یک پلنگ. نکته مهم اما این بود که نحوه کشتار این گربه باشکوه ایرانی در ۲۰ روز، به نوعی بود که همه معضلات محیط زیست و حیات وحش ایران را به نمایش گذاشت و به هشداری برای فعالان و نهادهای متولی محیط زیست و حیات وحش کشور بدل شد.

حیرت‌آورترین خبری که تا به امروز شنیده‌ام همین است؛ “شرکت نفت لرستان هفت گواهینامه سبز دریافت کرده است!”
اما سوال اساسی این است که این شرکت که در یک دهه اخیر سهم بسیار بزرگی در آلودگی منابع آب و خاک این استان داشته، بابت کدام عملکرد مثبت هفت گواهینامه سبز از سوی سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کرده است؟ اگر واحد HSE این شرکت عملکرد خوبی داشته چگونه در مقابل کوچکترین رخدادی نتوانسته آنچنان که استانداردها می‌گویند عمل کند؟ اگر اینگونه است باید به شرکت بریتیش پترولیوم که باعث نشت ۷۸۰ میلیون لیتر نفت خام سنگین به آب‌های خلیج مکزیک شد و در نهایت به ۱۷ میلیارد دلار خسارت محکوم شد و نهایت تلاش خود را برای پاکسازی منطقه انجام داد و به خسارت‌دیدگان این فاجعه غرامت پرداخت کرد، جایزه قهرمان زمین را می دادند، که ندادند. اما اینجا برای آلوده کردن آب و خاک، گواهینامه سبز می‌دهند!

آقای گری لوییس، هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران در همایش تدکس کیش گفت: “محیط زیست عصبانی، بزرگترین تهدید برای امنیت انسانی است آقای لوییس در سخنان خود دیدگاه تازه ای درباره موضوع امنیت انسانی را به حضار ارائه داد که می کوشد تمرکز معمول بر موضوع امنیت کشورها را فراتر برده و آن را به بهروزی افراد در جوامع سوق دهد

نشت مواد سوختی در دریا در همه نقاط دنیا رخ می دهد. پاکسازی دریا از این مواد کار ساده ای نیست. متخصصان زمان زیادی را برای این عملیات اختصاص می دهند. اما چگونه می توان کار آنها را آسان کرد؟ به گزارش یورونیوز، در سواحل کاردیف پایتخت ولز مهندسان بر روی نمونه های اولیه یک پروژه تحقیقاتی اروپایی کار می کنند. هدف از این پروژه پاکسازی مواد سوختی در دریا با روشی آسان، موثر و ارزان تر نسبت به سایر روشهاست. روشهای حال حاضر که مستلزم دخالت کشتی و قایق است به محدود کردن دامنه آلودگی ها خلاصه می شود. جیمز ایسلی، مهندس محیط زیست در این زمینه می گوید: «ما توری را ساخته ایم که می تواند بر روی سطح آب و بدون کمک پلاستیکهای شناور باقی بماند.»

سال ۲۰۱۴ میلادی رکورد تازه‌ای برای تولید جهانی زباله‌های الکتریکی به ثبت رسید. به گزارش سرویس محیط زیست خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، طبق جدیدترین آمار، حجم زباله‌های الکتریکی و الکترونیکی دور ریخته شده در سراسر دنیا در سال ۲۰۱۴ به حدود ۴۲ میلیون تُن رسید و در این میان کشورهایی که ادعا دارند سنگ محیط زیست را بیشتر به سینه می‌زنند، چوب خط‌ شان تقریبا پُر شده و بالاترین میزان تولید این زباله‌ها را دارند. سازمان ملل در گزارش تازه‌ای منتشر کرد: سال گذشته میلادی ۴۱٫۸ میلیون تن زباله الکتریکی که عمدتا یخچال، ماشین ظرفشویی و لباسشویی و سایر لوازم خانگی بودند با تمام شدن عمر مصرف‌شان، دور ریخته شد.

زیست بوم:کره زمین روزبه‌روز در حال گرم شدن و نابودی است و بزرگترین عاملان این نابودی ساکنان متمدن این سیاره هستند. جهان ما جهانی پر از شگفتی و زیبایی است؛ اما این جهان زیبا به خاطر اشتباهات انسان‌ها رو به نابودی است؛ چرا که بر خلاف دیگر جانداران سعی دارد زمین را با خود انطباق دهد نه خود را با آن! و به همین خاطر است که ما بیشتر به این می‌اندیشیم که چگونه نیازهایمان را از آن تامین کنیم تا اینکه فکر کنیم، برای آن کاری انجام دهیم.

دبیر کل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت روز بین المللی “مادر زمین” (زمین پاک) ۲۲ آوریل ۲۰۱۵ برابر با ۲ اردیبهشت ماه جاری خواستار ایجاد آینده ای پایدار و انعطاف پذیرهم برای “مادر زمین” و هم برای تمامی آنانی که هنوز از غافله توسعه عقب مانده اند شد.